„Czy można zacząć studiować mając 7 lat?" - tak brzmi hasło reklamowe na plakacie Małopolskiego Uniwersytetu dla Dzieci (www.uniwersytetdladzieci.edu.pl), zachęcające uczniów szkół podstawowych do uczestnictwa w projekcie otwartego uniwersytetu dziecięcego. Jest to pierwszy w Polsce uniwersytet dziecięcy otwarty w małym mieście, a nie w dużym ośrodku akademickim. 27 września 2008 r. w sali Domu Kultury „Sokół" w Trzebini przy ul. Kościuszki 74 odbył się uroczysty wykład, inaugurujący pierwszy rok tego uniwersytetu, pt. „Czy komputer jest mądry?". Wygłosił go prof. zw. dr hab. inż. Ryszard Tadeusiewicz, były rektor AGH w Krakowie.

 


Uniwersytety dziecięce są innowacją edukacyjną, jaka pojawiła się w Europie w 2002 roku, a rok temu dotarła do Polski. Tybinga (miasto w południowo-zachodnich Niemczech) - na tamtejszym uniwersytecie miały miejsce pierwsze wykłady dla tak nietypowych studentów. Na pomysł wykładów dla dzieci wpadło dwóch dziennikarzy niemieckich, którzy zebrali otrzymane od dzieci pytania, na które sami nie znali odpowiedzi i wiosną 2002 roku przedstawili je naukowcom z prośbą o udzielenie wyjaśnień. Profesorowie bez wahania i z entuzjazmem zgodzili się wygłosić wykłady dla dzieci. Było to dla nich nie lada wyzwanie - wystąpić przed tak spontaniczną i nieznaną im publicznością.

 

Wykłady okazały się być niebywałym sukcesem - frekwencja przerosła najśmielsze oczekiwania inicjatorów. Pierwszy rok ukończyło 900 studentów w wieku 7 - 12 lat. Wykłady dotyczyły wszystkich dziedzin nauki, np.: zagadnień z dziedziny biologii (Dlaczego ludzie umierają?), ekonomii (Dlaczego jedni są biedni a inni bogaci?), paleontologii (Dlaczego wyginęły dinozaury?) psychologii (Dlaczego śmiejemy się z dowcipów?), geologii (Dlaczego wulkany zieją ogniem?) i wiele, wiele innych. (http://www.uni-tuebingen.de/uni/qvo/kinderuni-2005/kinderuni.html )


Europejska sieć uniwersytetów dziecięcych


Obecnie pierwszy uniwersytet dziecięcy w Tybindze jest koordynatorem tworzącej się sieci europejskich uniwersytetów dziecięcych EUCUNET (European Children's University Network). http://www.eucu.net  Dzięki zespołowej pracy 5 różnych placówek naukowych (Wiednia http://www.kinderuni.at/, Tybingi, Bratysławy http://www.duk.sk/, Bazylei http://www.zuv.unibas.ch/kinder-uni/index.html i Strasburga http://science-ouverte.u-strasbg.fr/KUSweb/) powstanie m.in. portal będący platformą wymiany doświadczeń, a także miejscem, gdzie nowo powstające uniwersytety dziecięce będą mogły szukać wsparcia i opieki, ze strony tych bardziej już doświadczonych. EUCUNET planuje także zorganizować konferencję oraz opracować międzynarodowy model współpracy uniwersytetów dziecięcych. Projekt EUCUNET będzie częściowo finansowany ze środków Komisji Europejskiej w ramach Siódmego Programu Ramowego.

 


Działalność uniwersytetów dziecięcych została zauważona i nagrodzona przez Komisję Europejską która przyznała im nagrodę Kartezjusza za wybitne zasługi w krzewieniu wiedzy. Celem tej inicjatywy, poza oczywistością jaką jest zaszczepienie umiłowania wiedzy wśród najmłodszych, jest także rozbudzenie i wsparcie zainteresowań naukowych, promowanie otwartości i postawy zadziwienia światem oraz szukanie odpowiedzi na dręczące pytania, a efektem jest przyjemność obcowania z wybitnymi postaciami nauki na niezapomnianych wykładach, oraz świetna zabawa i przygoda, przełamująca stereotyp nudnego uczenia się a także zadowolenie płynące z posiadanej wiedzy.


Uniwersytety dziecięce w Europie


Obecnie w Europie ponad 100 różnych instytucji naukowych jest zaangażowanych w regularne wykłady skierowane dla dzieci w wieku 7-12 lat. Projekty te mają swoje różne nazwy lecz wspólną cechę - otwartość: W zasięgu geograficznym, zakresie tematycznym, niezależnie od statusu ekonomicznego studentów Ta otwartość i szczerość znajduje się po obu stronach katedry uniwersyteckiej: wśród dociekliwych studentów i wśród cierpliwych naukowców. Wykłady są fajerwerkiem pomysłów, edukacyjnym show, świętem młodości i radości - wymagają one od prowadzących wyjątkowego podejścia i przygotowania, i często przeradzają się w długie dyskusje ze słuchaczami. Nierzadko mają swój finał w postaci multimedialnych prezentacji w sieci. http://www.childrensuniversity.manchester.ac.uk/

 


W Polsce pierwszy uniwersytet dla dzieci powstał rok temu, w 2007 roku w stolicy Małopolski, w Krakowie http://www.ud.edu.pl/kr/. Organizatorem była Fundacja Paideia, która z powodzeniem zainspirowała rodziców ok. 700 dzieci to uczestniczenia w zajęciach UD. Obecnie w Polsce działają tego typu projekty w Warszawie http://www.ud.edu.pl/wa/dzien/2008-08-05, Łodzi http://www.lud.p.lodz.pl/index.htm, i w Poznaniu http://www.uniwersytetuczniowski.pl/ powstaje taki uniwersytet w Radomiu http://www.echodnia.eu/apps/pbcs.dll/article?AID=/20080617/POWIAT0206/217125126&ciacho=1. Z pewnością do momentu napisania tego szkicu już „urodziły" się następne, wyrastają one bowiem jak „grzyby po deszczu".

 


Małopolski Uniwersytet dla Dzieci http://www.uniwersytetdladzieci.edu.pl to projekt Fundacji Małopolski Uniwersytet dla Dzieci z siedzibą w Trzebini. Dąży ona do tego aby z jednej strony umożliwić dzieciom, z miejscowości oddalonych od ośrodków akademickich, kontakt z autorytetami naukowymi z najlepszych polskich uczelni, a jednocześnie rozbudzić zainteresowanie nauką w jak najwcześniejszym wieku. Radę Naukową Małopolskiego Uniwersytetu dla Dzieci tworzą pracownicy naukowi Uniwersytetu Jagiellońskiego i Polskiej Akademii Nauk w Krakowie, którzy czuwają nad merytoryczną zawartością programu studiów. http://www.uniwersytetdladzieci.edu.pl/kontakt/index.html


Program pierwszego semestru studiów przewiduje 9 wykładów z różnych dziedzin nauki, które będą prowadzone w atrakcyjny sposób, przez wykładowców z najlepszych polskich uczelni. Na wykładach, tak jak to ma miejsce i na innych tego typu uniwersytetach, będą obecne tylko dzieci oraz pracownicy - wolontariusze uniwersyteccy. Wykłady będą trwały ok. 1 godziny, a po nich przewidziany jest czas na dyskusję z prowadzącym. Nie będzie żadnych egzaminów ani kolokwiów, lecz najpilniejsi studenci zostaną nagrodzeni dyplomami ukończenia studiów. Wszyscy studenci natomiast, zostaną wyposażeni w legitymacje studenckie, którymi będą się przedstawiać przed wejściem na salę wykładową oraz indeksy, do których będą zbierać zaliczenia - pieczątki obecności na wykładzie. http://www.uniwersytetdladzieci.edu.pl/pytodp/index.html

 

 

Powodzenia wszystkim naszym małym studentom

życzy Koordynator Projektu

Jolanta Różowska
This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.