Sezon na leśne storczyki to okres od maja do sierpnia - warto wtedy wybrać się na spacer i na własne oczy obejrzeć okazy tych niezykłych kwiatów.

Europejskie storczyki nie rosną tak, jak w tropikach - na gałęziach drzew, lecz w gruncie; mają też mniej imponujące kwiatostany, dlatego warto uważnie patrzeć pod nogi. Rosną w lasach i na łąkach.

Poniżej przedstawiamy kilka spośród 20 gatunków storczyków, występujących na terenie całej Trzebini.

Kruszczyk szerokolistny

Okazały storczyk o pędzie wysokim na 20 - 90 cm. Liście są szerokie, spiralnie osadzone, a na łodydze wiadać średniej wielkości różowo-zielone kwiaty. Jest jedynym europejskim storczykiem, który został przypadkowo przeniesiony do Ameryki Północnej i tam spontanicznie się rozprzestrzenił. Rośnie w żyznych lasach liściastych. Kwitnie w lipcu i sierpniu. Nektar kwiatów kruszczyka zawiera substancje o działaniu narkotyczno-trującym, które odurzają owady tak, by pozostały dłużej na kwiecie i zebrały więcej pyłku. Ten został sfotografowany w rejonie użytku ekologicznego Podbuczyna.

Kruszczyk rdzawoczerwony

Ma charakterystyczną, jakby powyginaną pojedynczą łodygę, dorastającą do nawet 80 cm wysokości, i dość ciemne, pachnące kwiaty, zebrane w nieduże grona. Kwiaty nie produkują nektaru, są jednak odwiedzane przez owady, które zbierają pyłkowiny. Kwitnie od czerwca do końca lipca, czasem nieco dłużej. Występuje w całej Europie, jednak jest to roślina dość rzadka. Lubi miejsca ciepłe i widne - ten okaz sfotografowano na łąkach otaczających użytek ekologiczny Podbuczyna.

Buławnik czerwony

Wbrew nazwie można zaobserwować, że kwiaty są raczej różowo-fioletowe, o otwartym kształcie i delikatnych włoskach. Lubi stanowiska widne, np. pod bukami lub w brzezinach, gdzie w podłożu występuje wapień. Kwitnie od czerwca do połowy sierpnia. Ten został sfotografowany w buczynie, znajdującej się w lasach otaczających Czyżówkę.

Buławnik wielkokwiatowy

Roślina o pojedynczej łodydze ze spiralnie osadzonymi, wpółotwartymi kwiatami. Kwitnie w maju i czerwcu. Rośnie w miejscach słonecznych i osłoniętych, w sąsiedztwie wysokich drzew czy nawet na poboczu ścieżki. Osiąga od 20 do 60 cm wysokości. W Polsce występuje rzadko. Roślina samopylna, która potrafi tworzyć gatunki mieszane z buławnikiem mieczolistnym i buławnikiem czerwonym. Okaz sfotografowany na terenie użytku ekologicznego Podbuczyna.

Buławnik mieczolistny

Nazwa pochodzi od kształtu długich, wąskich liści tej rośliny, dorastającej do ok. 60 cm wysokości. Rośnie w widnych lasach liściastych i mieszanych. Kwitnie w maju i czerwcu, wytwarzając nieduże, lekko otwarte kwiaty, zapylane przez pszczoły. Nasiona rozsiewa wiatr, jednak do wykiełkowania potrzebują symbiozy z odpowiednim gatunkiem grzyba. Okaz sfotografowany w rejonie Sierszy.

Żłobik koralowy

Nieduża, łatwa do przeoczenia roślina, dorastająca do kilkunastu cm wysokości, bezzieleniowa i bez korzeni, za to z mocno rozbudowanym systemem kłączy. Występuje tylko w symbiozie z odpowiednim gatunkiem grzyba. Lubi cieniste lasy bukowe i sosnowe. Kwitnie w maju i czerwcu. Okaz sfotografowany w buczynie na terenie użytku ekologicznego Podbuczyna.

Wyblin jednolistny

Wysokie, sięgające do 30 cm pędy łatwo jest przeoczyć ze względu na niepozorne, zlewające się z otoczeniem kwiaty. Rośnie na łąkach i obrzeżach lasów, rzadko w pełnym słońcu, lubi stanowiska wilgotne. Najgęściej w Polsce występuje w rejonach Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej. Pęd rozwija się w kwietniu, a kwitnie od czerwca do sierpnia, zaczynając od dolnych kwiatów. Rozmnaża się zarówno z nasion jak i wegetatywnie. Ten został sfotografowany w okolicach Sierszy.

Gnieźnik leśny

Ten gatunek jest dość pospolity, jednak żółtobrązowe roślinki (do 50 cm wysokości) łatwo przeoczyć wśród ubiegłorocznych liści. Kwitnie od połowy maja do czerwca. Nie posiada żadnej części zielonej, a składniki odżywcze czerpie, pasożytując na grzybni. Rośnie praktycznie wyłącznie w lasach. Nazwa pochodzi od splątnego systemu kłączy, przypominającego gniazdo. Sfotografowany na terenie użytku ekologicznego Podbuczyna.

Wszystkie gatunki storczyków występujące w Polsce podlegają ochronie (najczęściej z powodu rzadkiego występowania oraz zagrożenia ich stanowisk przez zmiany w środowisku, wprowadzane przez człowieka). Zdarza się jednak, że - zachwyceni ich urodą - ignorujemy przepisy i chcemy mieć je w swoich ogródkach. Próby przesadzania zawsze kończą się śmiercią rośliny, ponieważ uzależnione są od współżycia z odpowiednimi grzybami - niektóre z nich są w stosunku do grzybów wręcz pasożytnicze, ponieważ nie wytwarzają częsci zielonych i to za pośrednictwem grzybni pobierają składniki odżywcze.

Aktualizacja: 13.07.2021 BW