Poniżej przedstawiamy przykłady okazów fauny, występującej na terenach lasów i łąk w Trzebini.

Bażant

Bażant jest ptakiem pochodzenia stepowego. W różnych okresach czasu sprowadzono do Polski różne odmiany (wszystkich jest ok. 40) i tu w drodze krzyżówki głównie bażanty kolchijskie (zwyczajne), mongolskie (mandżurskie) i obroźne dały obecnie występującego bażanta łownego. Kogut jest jaskrawo upierzony, ma ciemną głowę i długi ogon, a podrywając się do lotu wydaje charakterystyczny odgłos. Samice (kury) są szarobrązowe. Bażanty występują w lasach mieszanych i gęstych krzewach, otoczonych suchymi łąkami lub polami uprawnymi, pod warunkiem bliskości wody (mokradeł, stawów, rzek). Żywią się nasionami, jagodami, jajami mrówczymi, owadami, zbożem i trawą. Bardzo lubią kukurydzę. Zjadają także ślimaki, dżdżownice, larwy i stonkę. Samice objęte są całoroczną ochroną.

Biegacz fioletowy

Chrząszcze (Coleoptera) są najliczniejszą w gatunki grupą owadów. Ich cechą charakterystyczną jest obecność pokryw, czyli stwardniałych, pozbawionych użyłkowania skrzydeł pierwszej pary oraz dobrze wykształcone przedplecze. U niemal wszystkich gatunków tej grupy występuje aparat gębowy typu gryzącego. W zależności od rodziny, czy nawet rodzaju, chrząszcze pobierają bardzo różnorodny pokarm. Spotykamy gatunki roślinożerne i drapieżne. W rozwoju przechodzą przeobrażenie zupełne. Z gospodarczego punktu widzenia występują w tej grupie liczne gatunki będące szkodnikami lasów i pól, oraz gatunki pożyteczne, znajdujące się pod ochroną.

Biegacz fioletowy to chrząszcz z rodziny biegaczowatych. Gatunek ten jest bardzo "plastyczny" i tworzy wiele odmian i podgatunków w Europie. Najczęściej spotykany w lasach liściastych i mieszanych, ale także w monokulturach iglastych. Należy do gatunków chronionych.

Bóbr europejski

Bóbr europejski to największy ziemnowodny gryzoń występującym w Polsce. Bobry nurkując są w stanie wytrzymać pod wodą ok. 10 minut. Zwierzęta te posiadają trzecią powiekę, która chroni oko i umożliwia widzenie pod wodą. Bobry są roślinożercami: latem żywią się roślinami przybrzeżnymi i wodnymi, a od późnej jesieni do wczesnej wiosny korą, miazgą, pędami oraz liśćmi drzew i krzewów. W wysokich brzegach rzek kopią skomplikowane nory. Na obszarach gdzie brzegi są niezbyt wysokie z gałęzi uszczelnianych mułem bobry budują żeremia, gdzie znajduje się zwykle jedna komora mieszkalna, w której rodzą się i wychowują młode. Wejście znajduje się pod wodą. Inną charakterystyczną konstrukcją budowlaną są tamy: bobry wzoszą je, ponieważ utrzymanie odpowiedniej głębokości zapewnia zasłonięcie wejść do nor, a jednocześnie umożliwia im swobodne pływanie, nurkowanie i transport materiałów.

Świerszcz polny
Świerszcz polny zasiedla miejsca suche i ciepłe. Świerszcze żyją w ziemnych norkach długości ok. 40 cm. W okresie od maja do początku sierpnia samce "ćwierkają" przez cały dzień, aż do późnego wieczora. Osiągają do 3 cm długości i nigdy nie przebywają na roślinach, w odróżnieniu od innych przedstawicieli prostoskrzydłych. Prostoskrzydłe to owady, które posiadają wąskie, wydłużone ciało z charakterystycznie złożonymi nad nim skrzydłami, z których pierwsza para pełni rolę skórzastych (ale nie stwardniałych) pokryw, często krótszych od lotnych, błoniastych skrzydeł drugiej pary. Nogi trzeciej pary skoczne. Do tej grupy należą szarańczaki (koniki polne), pasikoniki i świerszcze. Te pierwsze można spotkać głównie na suchych łąkach i murawach piaszczystych. Charakteryzują się krótkimi czułkami oraz tym, że wydają głos (samce), pocierając tylnymi nogami o skrzydła. Pasikoniki mają długie czułki. Dźwięk wydają pocierając skrzydłem o skrzydło. Samice posiadają długie pokładełko. Pasikoniki żyją na roślinności zielnej, na krzewach i drzewach, świerszcze zaś - na ziemi, między roślinami. Część pasikoników to owady wszystkożerne (zjadają także drobne owady). Pozostałe prostoskrzydłe są roślinożercami.
Tchórz zwyczajny
Tchórz zwyczajny występuje w całej Eurazji. Zasiedla laski śródpolne, tereny pokryte krzewami - blisko zbiorników wodnych, pola. Jako zwierzę synantropijne zamieszkuje też stodoły, szopy, sterty zboża, stosy kompostowe lub nawozu i inne obiekty w pobliżu osad ludzkich. Podstawowym pokarmem tchórza zwyczajnego są gryzonie myszowate (także szczury), żaby i ropuchy. Nie gardzi także chomikami, piżmakami, żmijami, rakami, ptakami, królikami, owadami i padliną. Przy dużej podaży pokarmu zakłada również "spiżarnie", do których znosi unieruchomione ukąszeniem ofiary. Znajdowano w takich spiżarniach od 60 do 120 żab i ropuch. Czasem magazynuje także owoce. Długość życia tchórzy w hodowlach wynosi 8-12 lat, na swobodzie przypuszczalnie nie więcej jak 4-5 lat. Wiek tchórza można określić dokładnie po słojach cementu na szlifach zębów. Spośród wrogów tchórzy należy wymienić wszystkie ssaki drapieżne, od kota domowego do wilka, z ptaków - orła i puchacza. Przestraszony tchórz broni się wyrzuceniem na odległość kilku metrów silnie cuchnącej wydzieliny z gruczołów przyodbytowych. Tchórze wykazują aktywność nocną. Tchórz ma dobrze rozwinięty słuch i wzrok, słabiej węch. Wspina się dobrze na drzewa i strome ściany budynków, potrafi też jak borsuk szybko poruszać się tyłem. Dobrze pływa i nurkuje. Sam potrafi wykopać norę o zwykle jednym korytarzu i komorze, ale na terenach, gdzie są króliki i chomiki, adaptuje nory swych ofiar. W pobliżu osiedli ludzkich chętnie zjada szczury. W łowiectwie jego szkody są minimalne, ale może się dać we znaki w kurnikach i gołębnikach.
Daniel
Daniel jest najbardziej znanym i rozpowszechnionym zwierzęciem parkowym w Europie. Do Polski został sprowadzony z okolic Morza Śródziemnego i występuje obecnie na wolności również w stanie dzikim. Dzikie populacje danieli są bardzo płochliwe. Żywią się roślinnością zielną, pędami i korą drzew, bardzo lubią także żołędzie i kasztany. Daniele żyją 20 do 25 lat, a zdarzają się osobniki 30 letnie. Sposobem życia daniele przypominają jelenie, są jednak mniej wymagające co do ilości wody i dlatego lepiej czują się w suchych drzewostanach sosnowych. Daniele mają bardzo wyostrzone zmysły, słuchem i węchem dorównują jeleniowi, mają natomiast lepszy od niego wzrok. W Polsce nie występuje zbyt licznie, jednak jako zwierzę nieuciążliwe dla upraw leśnych daniel jest chętnie wprowadzany do wielu łowisk.
Dzięcioł duży

Dzięcioł duży (dzięcioł pstry wielki) jest w Polsce najpospolitszym dzięciołem. Osiąga 22 cm długości. Występuje na obszarach porośniętych starymi drzewami. Posiada długi, pokryty lepką śliną język, przystosowany do wyciągania owadów z korytarzy wydrążonych w korze. Wykucie dziupli usytuowanej na wysokości kilku metrów zajmuje mu 2-3 tygodnie ciężkiej pracy. Od pozostałych dzięciołów różni się dużymi białymi plamami na barkach i czarną czapeczką na wierzchu głowy (młode ptaki mają czapeczkę czerwoną!). Ponadto samiec ma czerwoną potylicę. Dzięcioł duży jest bardzo podobny do dzięcioła białoszyjego, ale można je odróżnić dzięki temu, że jego czarna obroża z boku szyi sięga potylicy. Podstawę jego pokarmu stanowią żyjące w drewnie larwy chrząszczy, motyli i błonkówek, a w okresie silnych mrozów nasiona sosen i świerków.

Dzięcioł zielony
Dzięcioł zielony jest drugim co do wielkości (po dzięciole czarnym) dzięciołem w Polsce. Dzięcioł zielony zamieszkuje stare sady, parki i brzegi lasów, a żeruje na ziemi, zbierając mrówki na lepki i długi język. Podczas wspinania się po pniu opiera się na sterówkach ogona, które w czasie pierzenia się wypadają mu dopiero wtedy, gdy pomiędzy starymi piórami wyrosną nowe - dzięki temu zawsze może się wspiąć po pniu. Samiec i samica mają czerwone czapeczki, przy czym policzki samca są czerwono-czarne, a samicy czarne. Na początku okresu lęgowego (w maju i czerwcu) oboje partnerzy wspólnie wykuwają dziuplę w zmurszałym pniu, a później razem wysiadują jaja i karmią pisklęta. Wysiadywanie trwa 18-19 dni. W lipcu młode i dorosłe ptaki opuszczają terytoria lęgowe i w poszukiwaniu pożywienia wędrują po okolicy.
Dzik
Dzik to wszystkożerny ssak o długości ciała do ponad 1,5 metra i wysokości w kłębie do 1 m. Samce ważą do 350 kg , samice do 100 kg. Sierść brunatna z domieszką szarości i czerni, po bokach jaśniejsza. Dziki żyją w stadach (watahach) i prowadzą nocny tryb życia. Samica (locha) po ciąży trwającej 4 miesiące rodzi do 12 młodych, brązowych w żółto-brązowe pasy. Samce (odyńce) łatwo rozróżnić od samic, ponieważ posiadają silnie rozwinięte kły górne (fajki) oraz dolne (szable). Dziki są pożyteczne, gdyż ryjąc w ziemi przyspieszają i ułatwiają odnawianie się lasu, równocześnie jednak szkodzą uprawom sąsiadujących z terenami leśnymi. W Polsce występują dość pospolicie i są cenione jako zwierzęta łowne.
Gacek brunatny

Gacek brunatny występuje w całej Europie z wyjątkiem północnych i południowych jej krańców. Gacek brunatny występuje zarówno w lasach, jak i na obszarach zabudowanych. Latem niewielkie, liczące od kilku do kilkudziesięciu dorosłych samic kolonie rozrodcze spotykane są w budynkach, dziuplach i budkach. Zimą gacki występują w bardzo różnych kryjówkach, najczęściej chłodnych. Futro na grzbiecie mają żółtobrązowe lub brązowe, na brzuchu białawe. Błony lotne brązowawe, ucho bardzo szerokie i duże (długości przedramienia). Uszy stykają się ( ale nie zrastają) u nasady. W czasie spoczynku najczęściej są ukryte pod skrzydłami, a widoczne pozostają jedynie koziołki. Podstawowym pokarmem są muchówki, motyle i skorki. Zimą na czas hibernacji wybierają najczęściej przydomowe piwnice i ziemianki w których pojawiają się na przełomie października i listopada. Hibernują do końca lutego, ale kryjówki opuszczają w połowie marca. Przez ten czas gacek jako jeden z dwóch krajowych nietoperzy (obok gacka szarego Plecotus austriacus) odbywa gody. U pozostałych gatunków nietoperzy okres godowy przypada późnym latem i jesienią. Ciąża trwa około dwóch miesięcy, po której na przełomie czerwca i lipca przychodzi na świat jedno młode. Termin porodu jest uwarunkowany czynnikami klimatycznymi - gdy wiosną jest zimno, poród opóźnia się. Młode nietoperze rodzą się ślepe i nagie, a zdolność lotu uzyskują po około 20 dniach

Jaszczurka żyworodna
Jaszczurka żyworodna, zwana również żyworódką, zamieszkuje zwarcie Europę środkową i północną. Na wschodzie dochodzi do Syberii, na południu do Apenin i Bałkanów. Przedstawiciele tego gatunków często występują w górach, w których dochodzą do wysokości 2400 m npm. Żyworódka jest najczęściej spotykanym gadem naszych Tatr. Ciało ma lekko walcowate, niewielką głowę i gruby ogon. Długość żyjących w Polsce dorosłych osobników nie przekracza zwykle 14 cm. Łuski pokrywające grzbiet są drobne, tarczki głowy wyraźne, a część skroniowa głowy pokryta jest drobnymi łuseczkami. Ubarwienie grzbietu obu płci jest brunatne, pokryte plamkami i kropkami tworzącymi wstęgi. Strona brzuszna samicy jest koloru białego, u samca zaś pomarańczowożółta. Ze snu zimowego żyworódki budzą się w marcu. Okres godowy zaczyna się w maju lub w początkach czerwca. Młode rodzą się w sierpniu, a ilość w jednym miocie waha się od 3 do 11 sztuk. Jaszczurka żyworódka żywi się owadami oraz dżdżownicami i nagimi ślimakami. Mieszka w wilgotnych lasach, na małych, słabo nasłonecznionych polankach, często w pobliżu wody.
Jenot
Jenot jest jedynym w Polsce przedstawicielem rodzaju Nyctereutes. Jenot jest u nas obcym elementem przyrodniczym: do 1928 r. występował na wolności tylko we wschodniej Azji: w Kraju Ussuryjskim i Amurskim. wschodnich Chinach, Korei i Japonii. Wyróżniono tam 5 podgatunków. Obecnie jenot występuje od okolic Bremy do wyspy Hokkaido i od pogranicza chińsko-wietnamskiego do górnej Dwiny i północnej Finlandii. W Europie zadomowił się poza tym w Czechosłowacji, Rumunii i Bułgarii. Pojedynczo spotyka się go na Węgrzech, w Austrii, Szwecji i Norwegii. W Polsce pierwsze egzemplarze zaobserwowano w 1955 roku, a obecnie spotykany jest w całym kraju. W północno-wschodniej części Polski występuje licznie i populacja ma tu charakter trwały i zwarty. Jenot zajmuje najchętniej tereny lasów liściastych położone w pobliżu zbiorników lub cieków wodnych. Spotkać go też można w lasach mieszanych i przybrzeżnych zaroślach. Odżywia się głównie pokarmem pochodzenia zwierzęcego, choć pobiera także, zwłaszcza jesienią, znaczne ilości pokarmu roślinnego. Jenoty są aktywne nocą, tylko w czasie lata można je spotkać rano i wieczorem. Zachowują się bardzo ostrożnie. Dnie spędzają w norach lub legowiskach w gęstych trzcinach czy zaroślach. W czasie żerowania przeszukują brzegi zbiorników wodnych, chodzą po płyciznach. Doskonale i chętnie pływają. W lesie poruszają się wolno, przeszukując starannie różne zakamarki. Po odkrytych haliznach przebiegają szybko. W razie niebezpieczeństwa warują, starając się wtopić w tło otoczenia. Czasem zamykają oczy i udają martwe, by przy nadarzającej się okazji szybko i niespodziewanie czmychnąć. Tam gdzie jest ich dużo, często 2 lub 3 osobniki żerują w pobliżu. Węch mają doskonały, wzrok i słuch dość słaby. Nory kopią nie dalej jak 500 - 800 m od brzegów wód.
Jeż europejski
Jeż europejski to gatunek zamieszkujący większa część kontynentu europejskiego. Spotyka się go wszędzie, rzadko na terenach podmokłych i w lasach szpilkowych. Niechętnie zasiedla tereny podgórskie i stoki gór. Jeże dobrze czują się w środowisku miejskim i - co może wydawać się dziwne - potrafią sobie radzić nawet w centrum miast, zamieszkując cmentarze, tereny przylegające do torów kolejowych oraz parki i ogrody. Ciało przeciętnego dorosłego jeża pokrywa 5000 do 7000 igieł. Kiedy zbliża się zima, zwierzę buduje dobrze izolowane gniazdo, wybierając na przykład zakryte miejsce pod altanką czy głęboko w gęstym żywopłocie lub też miejsce pod kompostownikiem. Materiałem do budowy gniazda są stare liście i trawa i może ono mieć do 50 centymetrów grubości. Jeż mocno upycha budulec, dzięki czemu wewnątrz panuje stała temperatura, nigdy nie spadająca poniżej zera stopni, niezależnie od tego, jaki mróz panuje na zewnątrz. Późną jesienią, kiedy temperatura spada do 13-17 stopni, jeże stają się ociężałe i zapadają w pięciomiesięczne odrętwienie. Odżywiają się w tym czasie tłuszczem nagromadzonym w organizmie pod koniec lata i jesienią. Sen zimowy umożliwia im przetrwanie najzimniejszej pory roku. Gdy obniża się temperatura otoczenia, następuje zwolnienie procesów przemiany materii, działalności serca i układu oddechowego oraz znaczny spadek temperatury ciała (nawet do 1 stopnia). Jeżeli temperatura otoczenia jest zbyt niska, śpiący jeż nie zamarza, ponieważ do systemu nerwowego zostaje przekazany sygnał alarmowy. Przyśpiesza się przemiana materii, dzięki czemu temperatura ciała podnosi się do 5 stopni. Podczas snu zimowego serce jeża, zamiast wykonywać 180 uderzeń na minutę, bije tylko 20 razy. Przy odwilży lub nagłym spadku temperatury jeże budzą się na kilka godzin i znów zasypiają. Podczas snu jeż pozostaje nieruchomy, mocno zwinięty w kulę, tak że nie widać głowy ani nóg. Wczesną wiosną budzi się i wyrusza ze swojej kryjówki w poszukiwaniu pożywienia.
Kaczka krzyżówka
Kaczka krzyżówka jest najpospolitszą kaczką występującą w Polsce. Można ją spotkać na prawie wszystkich zbiornikach wodnych, a że szybko przyzwyczaja się do obecności człowieka, zamieszkuje nawet sadzawki w parkach. Żywi się kawałkami roślin oraz drobnymi zwierzętami wodnymi. Na wiosnę i zimę kaczory przybierają piękne kolory godowe. Latem i jesienią blakną i stają się podobne do samic, odróżnia je jednak żółty dziób. Krzyżówki gnieżdżą się w przybrzeżnych krzewach albo w trzcinach w pobliżu wody. Samica znosi od 9 do 13 zielonkawo-szarych jaj. Krzyżówki są zagniazdownikami. W czasie letniego pierzenia ptaki te tracą większość piór i zdolność latania, dlatego, aby bezpiecznie przetrwać okres wytwarzania nowych piór, zaszywają się na kilka tygodni w niedostępnych dla drapieżników miejscach.
Kos
Kos to średniej wielkości ptak częściowo wędrowny z rodziny drozdowatych (osiąga do 28 cm długości). Kosy zamieszkują wszelkie obszary z drzewami lub krzewami, przy czym obecnie występowanie kosa w miastach jest do 10 razy większe niż w lasach. Ptaki zamieszkujące miasta wytworzyły odrębne populacje, które zimują w kraju i mają odrębne zachowania od reszty przedstawicieli tego gatunku. Samce są czarne, na wiosnę odróżniają je jaskrawożółte dzioby. Samice są ziemisto-brązowe z brązowawym dziobem oraz plamkami na podbródku i piersi. Kosy nie zbierają się w duże stada (w przeciwieństwie do szpaków). Żywią się owadami, nasionami, owocami i częściami roślin. Śpiewają siedząc wysoko na drzewie, często zanim jeszcze wstanie słońce.
Wąż Zaskroniec
Zaskroniec to gatunek węża, który zamieszkuje wilgotne środowiska pobliżu rzek, jezior i strumieni. Dobrze pływa i nurkuje. Zwykle samce dorastają do 100 cm, samice do 130 cm, a wyjątkowo duże okazy osiągają 150 - 200 cm długości. Węże te charakteryzuje szeroki pysk, wyraźnie zaznaczona szyja, krótki ogon i najczęściej szaro-zielone lub brązowo-zielone łuski. Wyróżniają je także dwie żółte lub pomarańczowe plamy z tyłu głowy, najczęściej obrzeżone na czarno. Zaskrońce żywią się głównie płazami. Połkniętą żabę trawią całkowicie, ze szkieletem włącznie, w ciągu 72 godz. Samica składa od 5 do 35 jaj, z których po 55 - 65 dniach wylęgają się młode węże. Zaskrońce nie są jadowite, a przestraszone wydzielają z gruczołów kloakalnych cuchnący płyn. Przed zimą zbierają się w jednym miejscu i zimują gromadnie. W Polsce węże te objęte są ochroną gatunkową.
Żaba trawna

Żaba trawna jest najpospolitszyą z żyjących w Polsce żab. Ciało ma wydłużone, krępe, pysk szeroki, nieco ostro zakończony. Nogi tylne są długie, mocne. Błony pływne spinające palce tylnych nóg są słabo rozwinięte. Charakterystyczną cechą żaby trawnej jest występowanie ciemnej, brunatnej plamy skroniowej. Długość ciała dorosłych okazów dochodzi do 10 cm. Skóra żaby trawnej jest gładka, a ubarwienie brunatne i bardzo zmienne, ponieważ dzięki dużej ilości chromatoforów ma ogromną zdolność przystosowywania ubarwienia do środowiska. Żaba trawna jest gatunkiem lądowym, bardzo odpornym na chłody i złe warunki atmosferyczne, rozmnaża się w wodzie. Samica składa skrzek w postaci dużych brył, bez staranniejszego wyboru miejsca. Skupiska skrzeku pływają zwykle na powierzchni płytkiej wody. Natychmiast po łączeniu par i złożeniu skrzeku żaba trawna opuszcza wodę i aż do poźnej jesieni żyje na lądzie. Przebywa w najrozmaitszych środowiskach, wykazując wielkie zdolności przystosowawcze. Najczęstsza jest w lasach liściastych, parkach i zespołach starodzrewi o wilgotnym podłożu. Występuje też na polach uprawnych i łąkach oraz wśród zarośli i kamieni na zboczach jarów i wzgórz. Poluje głownie o zmroku lub w czasie deszczu.

Trzmiel kamiennik
Trzmiel kamiennik to owad o długości 14-16 mm. Samica jest czarna z czerwonym zakończeniem odwłoka, a samiec żółty (oprócz głowy i przodu tułowia). Gniazda zakłada głównie w miejscach kamienistych, a także w starych murach i skrzynkach lęgowych ptaków. Gniazduje też w opuszczonych norkach gryzoni. Tworzy tak jak trzmiel ziemny duże rodziny (powyżej 500 osobników). Trzemiele te zapylają kwiaty o głęboko osadzonych nektarnikach - koniczyna, jasnota, szałwia, tojad - te, których nie odwiedzają pszczoły. Wszystkie krajowe gatunki trzmieli objęte są ochroną prawną, a trzmiel tajgowy Bombus jonellus wpisany został do Czerwonej księgi zwierząt Polski. Trzmiel kamiennik występuje w środowiskach otwartych, zwłaszcza na polach i łąkach, rzadziej w środowiskach leśnych, np. na uprawie leśnej. Na terenie Polski jest gatunkiem pospolitym.
Traszka grzebieniasta
Traszka grzebieniasta zamieszkuje całą Europę, jednak w zależności od czynników geograficznych tworzy podgatunki, których przedstawiciele często wyraźnie różnią się od siebie. Długość traszki grzebieniastej występującej w Polsce dochodzi do 17 cm. Pojawia się zwykle w większych zbiornikach wodnych. Ciało jej jest masywne, mocne, walcowate. Skóra chropowata, pokryta w części grzbietowej i po bokach drobnymi gruzełkami. Głowa jest szeroka i opatrzona wyrażnym fałdam podgardlanym. Ogon stosunkowo krótki, palce zaś są dosyć długie. Samica jest większa od samca i ma bardziej masywną budowę. W okresie godowym rozwija się u samca szeroka płetwa przebiegająca od karku do końca ogona, która tworzy charakterystyczny grzebień. Traszka grzebieniasta budzi się ze snu zimowego w końcu marca lub na początku kwietnia. Jaja składa w kwietniu i w maju, umieszczając je pojedynczo na liściach roślin wodnych. Młode wylęgają się po kilku dniach. Są one bardzo żarłoczne i drapieżne, polują na larwy owadów i drobne skorupiaki, a nawet na larwy innych płazów, w tym również własnego gatunku. Przeobrażają się po trzech miesiącach. Po wyjściu na ląd - w sierpniu lub w końcu lipca, traszki grzebieniaste żyją w wilgotnych zaroślach leśnych, prowadząc życie nocne. W czasie dnia kryją sie pod kępami mchu, sągami drzewa lub w starych norach gryzoni. Polują wnocy, w czasie opadów rosy lub w czasie ciepłego deszczu. Nieliczne osobniki pozostają w wodzie po ukończeni pory godowej i zimują zagrzebane w szlamie dennym. Osobniki, które opuściły wodę zimują na lądzie, często w dużych gromadach wraz z traszkami innych gatunków.
Zając szarak
Zając jest roślinożernym ssakiem pochodzenia stepowego, liczniejszym na terenach rolniczych niż w lasach, jednak ostatnio wskutek intensyfikacji rolnictwa jego liczebność spada. Osiąga długość ciała do ok. 75 cm, wysokość 30 cm, i masę 3-5 kg. Ma znacznie dłuższe tylne nogi (skoki) niż przednie, i uszy (słuchy) dłuższe od głowy. Skoki przednie mają ok. 20 cm, a tylne ok. 36 cm. Oczy zająca (trzeszcze) osadzone są całkowicie po bokach głowy. Jego skóra (smuż) pokryta jest kożuchem (turzycą), który zagęszcza się przed zimą. Ogon zająca (omyk) jest z wierzchu czarny, a od spodu biały i ma zwykle długość 8 - 10 cm. Zające unikają terenów bagiennych i podmokłych, ale nie boją się wody, i jeżeli zachodzi taka potrzeba, potrafią przepłynąć rzekę wpław lub przejść na drugi brzeg po kruchym lodzie.
Sójka
Sójka jest ptakiem o długości ciała do 34 cm i masie do 125 g. Wyróżnia się od innych ptaków barwnymi, niebiesko-biało-czarnymi skrzydłami i jasnoniebieskimi oczami. U nasady dzioba ma także charakterystyczny ciemny pas. Występuje na terenach zadrzewionych, rzadko w bezpośredniej bliskości siedzib ludzkich. Sójki budują gniazda zwykle do 5 m nad ziemią, na gałęzi tuż przy pniu drzewa. Jadłospis tych ptaków jest bardzo urozmaicony i składa się z nasion, części roślin, owadów i drobnych ssaków. Sójki bez skrupułów plądrują też gniazda innych ptaków. Sójka ma jeden lęg w roku, w kwietniu - maju. Po 16 dniach wykluwają się pisklęta, przebywające w gnieździe do 20 dni. Sójka jest w Polsce gatunkiem chronionym.
Sikorka bogatka
Sikorka bogatka jest największą z sikor występujących w Polsce: mierzy około 14 cm długości. Ptaki te występują pospolicie i można je spotkać w lasach, parkach i ogrodach. Zamieszkują także żywopłoty i zarośla. Od innych sikor odróżnia je, oprócz wielkości, żółty brzuszek i kontrastowo upierzone głowa i skrzydła. Sikorki żywią się owadami, natomiast zimą wyszukują pokarm roślinny - najchętniej nasiona roślin oleistych. Raz przywabione zimą stają się stałymi bywalcami przydomowych karmników. Ptaki te mają dwa lęgi w roku, w okresie od końca kwietnia do początku lipca. Za każdym razem samice składają od 6 do 14 jaj i wysiadują je przez 13 -14 dni.
Koziołek sarny
Sarna należy do rodziny jeleniowatych. Sarny żyją pojedynczo lub w małych stadach na terenach zapewniających osłonę (lasy, zagajniki). W zimie tworzą większe grupy, tzw. rudle. Samce - rogacze przebywają na ogół pojedynczo. Zwierzęta te odżywiają się najchętniej roślinami zielnymi, a także pędami i korą drzew. Sarny żyją około 15 lat. Masa ich ciała wynosi od 15 do 30 kg. Okres godowy (ruja) przypada w połowie lipca i trwa około 4 tygodni. Młode rodzą się w następnym roku w maju (po około 40 tygodniach). Matka ma zwykle jedno lub dwa młode, które już w godzinę po porodzie stają na własnych nogach. W Polsce sarny występują pospolicie.
Rusałka pawik
Rusałka pawik Pospolity motyl dzienny, częsty w ogrodach, parkach, na łąkach. Rodzina rusałkowate (Nymphalidae) - długość ciała 35 mm; rozpiętość skrzydeł 60- 65 mm; duży motyl dzienny intensywnie czerwono-brązowy, na obu parach skrzydeł duże niebiesko-żółto-czarno-czerwone plamy (oczka), charakterystyczne dla tego gatunku. Spotykany na ciepłych i suchych stanowiskach od nizin po góry; występuje pospolicie na polanach, skrajach lasów, ogrodów i sadów. Siada szczególnie często na kwiatach ostrożenia (ostu). Motyl ten występuje w ciągu całego roku. Zimuje w zacisznych miejscach strychów, altanek, piwnic i domów. Po przezimowaniu poszukuje kwiatów już od pierwszych dni wiosennych. W maju składa jaja na spodzie liści pokrzyw i chmielu. Gąsinice żyją gromadnie - często tworzą wspólny oprzęd na wierzchołku liścia. Po 2-3 tygodniach z poczwarki wylega się dorosły motyl.
Modraszek ikar

Modraszek ikar jest najliczniejszy spośród modraszków. Występuje wszędzie w Polsce. Motyl dzienny, spotykany głównie na łąkach i na skraju lasu od początku czerwca do końca sierpnia. Na spodzie przedniego skrzydła w części nasadowej występują dwie dodatkowe czarne plamki. Wierzch skrzydeł samca błękitnifioletowy. Wierzch skrzydeł samicy brunatny z pomarańczowymi plamkami przy brzegu. Czasem spotykane są samice z błękitnym nalotem w nasadowej części skrzydeł. Motyle żywią się nektarem, chętnie piją płyny z wilgotnej ziemi. Noce spędzają na kwiatach i trawach siedząc głową w dół.

Cechą charakterystyczną, wyróżniającą dorosłe motyle spośród innych owadów jest pokrycie ciała drobnymi łuskowatymi włoskami, które nazywa się łuskami. Łuskami pokryte są również skrzydła. Od tej właśnie cechy pochodzi nazwa całego rzędu: Lepidoptera - łuskoskrzydłe. U motyli występuje rozwój o przeobrażeniu zupełnym. Larwy motyli, zwane gąsienicami linieją najczęściej 4-5 razy. Po ostatniej wylince, w wyniku działania odpowiednich hormonów, rozpoczyna się stadium poczwarki. Zarówno długość całego cyklu rozwojowego jak i długość poszczególnych jego stadiów jest różna u różnych gatunków. U większości gatunków występujących w Polsce rozwój jednej generacji trwa jeden rok. U części mogą występować dwa, a nawet trzy pokolenia w ciągu roku. Motyle dzielimy na motyle większe i motyle drobne. Należy w tym miejscu zaznaczyć, że podział na motyle i ćmy jest czysto umowny i nie ma żadnego naukowego uzasadnienia. Motyle dzienne często wędrują w nocy, a wiele ciem lata tylko w dzień.

lis
Lis to ssak z rodziny psów (Canidae), o długości ciała do 90 cm (ogon lisa osiąga do 40 cm), wysokości w kłębie do 40 cm i ciężarze ciała ok. 7 kg . Sierść rudo-czerwona, z niewielką domieszką srebra lub czerni. Spód ciała, koniec ogona i wewnętrzna strona kończyn są białe. Przy nasadzie ogona znajduje się gruczoł wydzielający charakterystyczny zapach. Lisy żyją w lasach, na łąkach, w parkach oraz na terenach uprawnych. Żywią się głównie drobnymi kręgowcami, ptakami, rybami, padliną oraz owocami. Okres godowy przypada na styczeń-luty, po ciąży trwającej ok. 55 dni samica rodzi 3 do 6 szarobrązowych młodych, które osiągają samodzielność w wieku 3-4 miesięcy. W Polsce lis jest zwierzęciem łownym, a jednocześnie jednym z głównych nosicieli wścieklizny.
Kuropatwa
Kuropatwa to duży, osiadły ptak, zamieszkujący niemal całą Europę oraz Azję Środkową. Występuje na terenach rolniczych i otwartych nieużytkach z urozmaiconą roślinnością i krzewami. Spłoszone kuropatwy startują niemal pionowo z głośnym furkotem skrzydeł, po czym przeleciawszy kilkadziesiąt metrów zapadają, a jeśli mają taką możliwość, uciekają po ziemi. Zwykle starają się wybierać miejsca dające choćby częściową osłonę (np. wysokie rośliny czy zagłębienia terenu). Mają jeden lęg w roku, a początek gniazdowania przypada na pierwsze dni maja. W gnieździe jest zwykle od 10 do 20 oliwkowo-szarych jaj. Gniazdo jest płytkim (ok. 2 cm głębokości i ok. 15 cm średnicy) dołkiem w ziemi, wyścielonym suchą trawą, czasem z niewielką liczbą piór, schowane pod gałęziami krzewu lub zwisającą trawą.
Kuna domowa
Kuna domowa, czyli kamionka, pod względem budowy ciała jest bardzo zbliżona do kuny leśnej, różni się jednak od niej następującymi cechami. Głowa jest masywniejsza, uszy krótsze, bardziej zaokrąglone i szerzej rozstawione (54- 56 mm ) niż u kuny leśnej. Nos barwy surowego mięsa. Opuszki stóp są nagie. Barwa ogólna sierści jest szarobrązowa, sierść ostra, kłująca. Plama na gardle jest biała, podłużnie rozwidlona, sięgająca do kończyn przednich, zmiennego kształtu i wielkości. Podstawą pożywienia są drobne gryzonie, szczury, ptaki, napada także drób, króliki, nie gardzi padliną. Rzadko zjada nietoperze i jeże. Ulubionym przysmakiem są jaja. W korzystnych warunkach robi zapasy, przy czym np. małe jajka zwykle zjada na miejscu, duże (granicę stanowi masa 10 g ) unosi ze sobą. W lecie przeważa pokarm roślinny, jak jagody i inne owoce. Ulubione zwłaszcza są wiśnie i czereśnie. Maksymalna długość życia wynosi przypuszczalnie około 10 lat. Aktywność kamionki jest głównie nocna. Wielkość terytorium zależna jest od warunków pokarmowych.
 
Do opracowania wykorzystano materiały:
  • "Poznajemy owady lądowe Bolimowskiego Parku Krajobrazowego", T. Lenkowski, J.K. Kowalczyk, J. Majecki - wydane staraniem: Dyrekcji Bolimowskiego Parku Krajobrazowego oraz Stowarzyszenia Przyjaciół Bolimowskiego Parku Krajobrazowego - Regionalnego Centrum Edukacji Ekologicznej ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
  • "Puszcza Dulowska. Ścieżka przyrodniczo - leśna" wydana staraniem Urzędu Miasta w Trzebini przy współpracy Nadleśnictwa Chrzanów
  • "Płazy i gady Polski", Marian Młynarski, Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych, Warszawa 1966

Zasoby stron internetowych:

  • http://www.lowiecki.pl/biologia
  • http://www.karpaty.edu.pl
  • http://geografia.matura.biz.pl
  • http://pl.wikipedia.org
  • http://robale.pl
  • http://www.entomo.pl
  • http://www.republika.pl/jeze/index.htm

Aktualizacja: 04.11.2020 BW