Wzgórze „Bialny Dół", jedno z piękniejszych przyrodniczo miejsc w Trzebini; znajduje się na zachód od Psar, po prawej stronie drogi do Myślachowic - zobacz to miejsce na mapie.

Widok ze wzgórza Bialny Dół w Psarach

W miejscu tym niegdyś znajdował się kamieniołom, w którym na lokalne potrzeby eksploatowano wapienie. Występujący tu gatunek wapienia, zwany wapieniem falistym, jest zbudowany z licznych pofałdowanych warstewek. Materiał na tę skałę osadzał się około 220 milionów lat temu na dnie niezbyt głębokiego morza, często doświadczanego podmorskimi trzęsieniami ziemi. Ta formacja, charakterystyczna dla dolnej części triasu środkowego, zwana też wapieniem gogolińskim górnym, ciągnie się w kierunku północno-wschodnim poza granice gminy.

Wapień falisty zwany też gogolińskim

O atrakcyjności Bialnego Dołu decyduje przede wszystkim wyjątkowe nagromadzenie szeregu rzadkich w skali Trzebini gatunków roślin. Na łagodnych stokach wzgórza występują znajdujące się pod ochroną dziewięćsił bezłodygowy oraz rojownik pospolity, częściowo chroniona wilżyna ciernista oraz ściśle chroniona goryczuszka (goryczka) orzęsiona (roślina o charakterystycznych niebieskich kielichowatych kwiatach, złożonych z czterech orzęsionych płatków korony). Spotkamy tu także wiele ciekawych roślin o silnych zapachach, m.in. czosnek winnicowy, lebiodkę pospolitą oraz macierzankę zwyczajną. Szereg gatunków ciernistych krzewów, w tym głóg jednoszyjkowy, róża dzika, śliwa tarnina i szakłak pospolity tworzą zarośla zwane czyżniami.

Kwitnący dziewięćsił bezłodygowy

Szczyt wzgórza jest znakomitym miejscem widokowym, skąd można dostrzec V-kształtne wcięcie doliny potoku Dulówka, wzdłuż której rozbudowały się Psary, Karniowice i Dulowa. U wylotu doliny zauważymy Puszczę Dulowską i wzniesienia Grzbietu Tenczyńskiego, tworzące jej południowe obramowanie. Najbliższy plan tworzą, idąc od wschodu: Katarowa Góra, Kowalikowa Góra oraz Ostra Góra.

Z tego niezwykle zasobnego w wodę obszaru wypływa kilka cieków, które łączą się i wpadają do potoku zwanego Dulówką. Bogate zasoby wysokiej jakości wody pitnej zadecydowały o wybudowaniu tutaj ujęcia na lokalne potrzeby, nazywanego „Bialny Dół".

Aktualizacja: 14.07.2021 BW