W pierszy dzień wiosny 2024 r. na terenie Gminy Trzebinia dosadzono kolejne drzewka, które w przyszłości będą nie tylko schronieniem dla wielu istot, lecz także żrodłem nektaru dla owadów. 

 

Dlaczego powinniśmy sadzić rośliny miododajne

Wbrew pozorom taka niewielka decyzja, jak ta, jakie kwiatki posiejemy sobie w tym roku, może mieć wpływ na to, w jaki sposób funkcjonują owady w lokalnym środowisku.

Aby powstał kilogram miodu, potrzebny jest nektar zebrany z co najmniej kilku milionów kwiatów. Podczas jednego przelotu pszczoła odwiedza ich od 50 do 100 - przeciętnie jest to ok. 3 km lotu, choć w razie potrzeby potrafi dotrzeć kilka razy dalej, by znaleźć źródło nektaru czy spadzi. Jeżeli w okolicy przeważają ogrody, w których dominują tuje, kostka brukowa i nisko przystrzyżone trawniki, a brakuje kwiatów, dla pszczół oznacza to długie loty z minimalnym pożytkiem dla ula.

Pszczoła na kwiecie jeżówki

Rozwiązaniem jest wprowadzenie do ogrodów roślin, które są pożyteczne dla pszczół. Temat nie dotyczy jednak tylko posiadaczy ogrodów - pszczoły latają wszędzie, odwiedzając także klomby i balkony w miastach, gdzie również warto zasiać rośliny miododajne. Z oczywistych powodów najbardziej zależy nam na produkujących miód pszczołach, jednak rośliny zapylają także inne pożyteczne owady, dla których warto zasadzić dające nektar kwiaty i drzewa.

Możemy sobie powtarzać, że jeden taki ogródek nie pomoże, i faktycznie nie pomoże, ale już tysiąc w widoczny sposób odmieni sytuację pszczół miodnych i dziko żyjących owadów zapylających. W gminie Trzebinia jest ponad 10 tys. gospodarstw domowych, do tego wiele siedzib firm, więc jest to obszar, który - w zależności od naszej decyzji - może w dużym stopniu stać się przyjazny dla owadów.

Motyle zbierające nektar

Najbardziej wydajne rośliny miododajne (kg nektaru/ha)

  • trędownik bulwiasty (do 700 kg/ha) - nie jest zbyt wymagający, jednak lubi wilgotne podłoże, najlepiej w lekko zacienionym miejscu. Odległości między roślinami powinny wynosić około 30 cm. Kwitnie od czerwca do sierpnia.
  • mikołajek płaskolistny (700 kg/ha) - powinien być wysiewany wczesną wiosną w rzędach o rozstawie ok. 40 cm. Kwitnie w lipcu i sierpniu.
  • mięta długolistna (400-600 kg/ha) - wieloletnia roślina, ktora lubi wilgotne środowisko, półcień lub trochę mniej słoneczne stanowiska i żyzną glebę. Nasiona przez siewem przechowujemy przez tydzień w lodówce, po czym wysiewamy je bezpośrednio do gruntu (przeważnie w maju). Po ok. 2 tygodniach młode roślinki nalezy przerwać, by rosły w rozstawie 40 x 40 cm. Kwitnie od lipca do sierpnia.
  • przegorzan kulisty (500 kg/ha) - niewielkie wymagania, można go siać pod płotem, gdzie rozmnaża się z samosiewu i nie daje się zagłuszyć chwastom. Zakwita w drugim roku uprawy, kwitnie w połowie lipca.
  • lebiodka pospolita - oregano (500 kg/ha) - lubi slońce, na glebach zwięzłych i urodzajnych nektaruje bardzo obficie i jest masowo oblatywana przez pszczoły. Kwitnie w lipcu i na początku sierpnia.
  • hyzop lekarski (400 kg/ha) - półkrzew o wysokości do 20-60cm. Dobrze udaje się na glebach lekkich, byleby zasobnych w wapń. Na jednym miejscu może rosnąc do 10 lat. Pod śniegiem nie wymarza, ale uszkadzają go zające. Rozmnaża się go przez podział roślin, z sadzonek lub z nasion. Kwitnie w drugim roku po posianiu, od połowy lipca do końca sierpnia.
  • żmijowiec zwyczajny (400 kg/ha) - będzie róśł nawet na marnej glebie; wysiewa się go z nasion sypanych bezpośrednio do gruntu w rzędach oddalonych od siebie o około 30-40 cm (bardzo się rozrasta). Kwitnie od czerwca do wrzesnia.
  • rdest wężownik (350 kg/ha) - bylina, lubi wilgotne stanowiska. Tworzy kępy, a w dogodnych warunkach duże skupiska. Kwitnie od maja do lipca.
  • nostrzyk biały (300 – 600 kg/ha) - nie ma szczególnych wymagań glebowych i może rosnąć na większości typowych gleb o ile nie są zbyt mokre. Nasiona należy wysiewać wczesną wiosną; zakwita w drugim roku uprawy. Kwitnie w czerwcu i lipcu.
  • facelia błękitna (300 - 400 kg/ha) - można wysiać praktycznie na każdym rodzaju gleby, wschodzi po około tygodniu od zasiewu, a po 50 dniach zakwita. Kwitnienie trwa około 5-6 tygodni.
  • chaber bławatek (300 kg/ha) - roślina jednoroczna, nie ma dużych wymagań i jest łatwa w uprawie. Lubi słoneczne stanowiska. Nasiona wysiewa się wprost do gruntu wczesną wiosną. Gdy sadzonki podrosną, warto je uszczykiwać, aby pobudzić krzewienie. Kwitnie od maja do sierpnia.
  • gryka zwyczajna (300 kg/ha) - siew gryki najlepiej zaplanować na drugą połowę maja, ponieważ nie lubi zimna i ma krótki okres wegetacji (ok. 70-90 dni). Preferuje słoneczne stanowiska i średnio żyzne gleby. Nasiona wysiewa się na głębokość ok. 3 cm. (ok. 6 cm., jeśli panuje susza) w rzędy oddalone od siebie o 10 do 45 cm. Kwitnie w lipcu i sierpniu.
  • łyszczec wiechowaty (gipsówka) (300 kg/ha) - bylina z rodziny goździkowatych, ma umiarkowane wymagania wodne i pokarmowe, ale musi rosnąć na stanowisku słonecznym. Jeżeli jest ciepło, można je sadzić najwcześniej w połowie kwietnia, w rozstawie 60-40 cm. Zdrowe rośliny zimują na ogół dobrze. Kwitnie od lipca do początku października.
  • szałwia okręgowa (300 kg/ha) - najlepiej rośnie na glebach gliniastych, zasobnych w wapń. Porasta też suche zbocza, miedze i przydroża. Rozmnaża się ją łatwo z nasion sianych jesienią lub na wiosnę. Kwitnie w lipcu i sierpniu.
  • szczeć pospolita (300 kg/ha) - roślina dwuletnia. Zakwita w drugim roku uprawy (łodyga dorasta do 2m wysokości). Kwitnie w lipcu i sierpniu.
  • jasnota biała (200 kg/ha) - roślina wieloletnia, przypomina pokrzywę, jednak jej liście nie parzą. Mnoży się przez podziemne rozłogi i kłącza oraz przez nasiona. Lubi lekko słoneczne, częściowo zacienione miejsca, próchniczą, dobrze nawilżoną glebę. Kwitnie od kwietnia do września.
  • krwawnica pospolita (200 kg/ha) - dobrze rośnie na słonecznych stanowiskach w pobliżu zbiorników wodnych lub na terenach wilgotnych. Bylina - długowieczna, nie stwarza problemów i nie oczekuje szczególnej opieki. Dobrze znosi niskie temperatury. Polecane jest usuwanie przekwitłych kwiatostanów, co pozwoli przedłużyć okres kwitnienia. Kwitnie w lipcu i sierpniu.

Najbardziej wydajne drzewa

lipy: drobnolistna i szerokolistna (ok. 200 kg/ha), robinia akacjowa (ok. 65 kg/ha), wierzba (45 do 50 kg/ha) oraz śliwa domowa (10 kg/ha), jarząb pospolity (45 do 50 kg/ha), kasztanowiec zwyczajny (50 kg/ha), klon: jawor, polny i pospolity (45 do 50 kg/ha)

Najbardziej wydajne krzewy

śnieguliczka biała (190 kg/ha), berberys, czeremcha zwyczajna (40 kg/ha), głóg dwuszyjkowy, ligustr pospolity, kłokoczka południowa, kruszyna pospolita (80 kg/ha), malina (50-200 kg/ha), czarna porzeczka (70 kg/ha), róża i wrzos.

Bardzo korzystną rośliną jest również bluszcz pospolity (ponad 300 kg/ha).